Pojęcia i podstawowe definicje w transporcie morskim

AMS /Automated Manifest System / “24 – HOUR RULE”, automatyczny system zgłaszania danych przy eksporcie do USA;

AMS /Automated Manifest System / “24 – HOUR RULE”, automatyczny system zgłaszania danych przy eksporcie do USA;

 

BAF / Bunker Adjustment Factor / – zmienny dodatek paliwowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, ustalany raz na jakiś czas (np. na miesiąc) przez armatorów / przewozników w celu wyrównania ewentualnych strat wynikających ze zmian na rynku paliw;

 

BUC / Bunker Contribution / – patrz BAF

 

Bill of Lading / B/L / – konosament, morski list przewozowy;

 

CAF / Currency Adjustment Factor / – zmienny dodatek walutowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, ustalany raz na jakiś czas (np. na miesiąc) w celu wyrównania ewentualnych strat wynikających ze zmian na rynku walut;

 

CAM / China Customs Advanced Manifest / – system manifestowania przesyłek w Chinach

 

Demurrage & Detention / Dem & Det / – Opłaty z tytułu demurrage obejmują okres po upływie czasu wolnego do podjęcia kontenera z portu. Opłaty z tytułu detention obejmują okres od momentu podjęcia do zdania pustego kontenera do portu. Długość okresu wolnego od demurrage i detention może być różna, uzalezniona jest od warunków oferowaych przez armatorów i wynika z zapisu w taryfach armatorskich, jak i indywidualnych warunków umowy z armatorami.

 

Dokument EUR 1 – Dokument EUR.1 jest świadectwem przewozowym, właściwym dla stosowania obniżonych stawek celnych, także zawieszonych lub ustanowionych w ramach traktatowych kontyngentów taryfowych;

 

Dokument celny SAD – czyli Jednolity Dokument Administracyjny obowiązuje wyłącznie w przypadku importu i eksportu towarów z/do krajów trzecich, tj. nie należących do Unii Europejskiej;

Dokument celny T2L – dokument potwierdzający wspólnotowy status towarów;

 

EBS / Emergency Bunker Surcharge / – dopłata do frachtu majaca na celu zniwelowanie wachań cen ropy naftowej;

 

E.T.A. / ETA / Estimated Time of Arrival / – przewidywany termin wejścia statku do portu; skrót używany w rozkładach rejsów statków;

 

 

E.T.S. / ETS / Estimated Time of Sail / lub

 

E.T.D. / ETD / Estimated Time of Departure / – przewidywany termin wyjścia statku z portu;

 

FCL / Full Container Load / – przesyłka pełnokontenerowa, gdy jeden klient wykupuje całą pojemność kontenera dla swojego towaru;

 

FLAT – kontener typu flat rack ;

 

ISF / Importer Security Filing /, REGULACJA 10 + 2 – obowiązek zgłaszania ISF mają importerzy w USA na podstawie danych podanych przez eksportera;

 

ISPS / International Ship & Port Facility Security fee / – opłata pobierana przez wszystkich armatorów oraz porty morskie w związku z nałożonym obowiązkiem podniesienia ogólnego poziomu bezpieczeństwa w portach i w żegludze;

 

LCL / Less than Container Load / – przesyłka drobnicowa przesyłana wspólnie z przesyłkami innych klientów w jednym kontenerze, tzw. zbiorczym; w transporcie morskim, inaczej niż w drogowym, 1 cbm przyrównywany jest do 1 tony i w oparciu o to porównanie liczona jest stawka frachtowa za przesyłkę;

 

LCL / FCL – przesyłki drobnicowe konsolidowane w kraju nadania od kilku różnych załadowców dla jednego odbiorcy w jeden kontener zbiorczy;

 

LWS / Low Water Surcharge / – dodatek frachtowy związany z niskim poziomem wód w rzekach;

 

PCS / Panama Canal Surcharge / – dodatek frachtowy w przypadku transportu via Kanał Panamski;

 

P.O.L. / POL / Port Of Loading / – port załadunku;

 

P.O.D. / POD / Port Of Discharge / – port wyładunku;

 

PSS / Peak Season Surcharge / – okresowy dodatek sezonowy wprowadzany w momentach, gdy na danym rynku frachtowym popyt na fracht rośnie, a armatorzy nie mają możliwości podwyższenia podstawowych stawek frachtowych, ponieważ zostały one ustalone np. na cały kwartał;

 

PRS / Piracy Risk Surcharge / – tzw. dodatek antypiracki, dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa na wodach Zatoki Adeńskiej;

 

RF – kontener typu chłodnia;

 

Sea Waybill – konosament ekspresowy; wystawiany w jednym egzemplarzu; nie jest wymagana prezentacja oryginału armatorowi / spedytorowi, aby „zwolnił” towar odbiorcy;

 

SOC / S.O.C. – Shipper Own Container / kontener zaladowcy;

 

STF / Suez Transit Fee / – opłata za transport via Kanał Sueski;

 

Strata sztauerska to konieczna strata przestrzeni ładunkowej wywołanej faktem, że między poszczegolnymi ładunkami zawsze pozostaje pewna wolna przestrzeń, ktorej wielkość jest zależna od wielu czynników jak wielkość ładunkow, ich kształt i jednolitość kształtu oraz obecność przeszkod w pomieszczeniach ładunkowych statku;

 

THC / Terminal Handling Charges / – koszty portowe / terminalowe – opłaty związane z przeładunkiem kontenera w porcie, rozformowaniem, złożeniem towaru na magazyn oraz przeładunkiem na samochód; w porcie kraju nadania, jak i przeznaczenia; składają się na tę opłatę różne koszty częściowe za poszczególne operacje wykonywane w portach / na terminalach;

 

TT / Transit Time / – przewidywany czas transportu;

 

W / M – waga / miara – 1 cbm / 1 tona – do obliczenia frachtu wybiera się wartość większą / liczbę ton lub metrów sześciennych / i mnoży ją przez podaną stawkę; jeżeli obliczony fracht jest niższy od stawki minimalnej, należy przyjąć stawkę minimum;

 

WRS / War Risk Surcharge / – dodatek frachtowy pobierany za ryzyko wojenne;

 

Współczynnik przestrzenności określa jaką przestrzeń zajmuje jednostka wagowa danego ładunku. Jako jednostkę wagową przyjmuje się najczęściej 1 tonę metryczną lub 1 tonę angielską a objętość wyraża się w metrach sześciennych lub stopach angielskich;

 

V.A.T.O.S. – valid at the time of shipment / dotyczy dodatków do frachtu morskiego /;

 

VGM kontenera – zweryfikowana masa kontenera

 

Podstawowe skróty stosowane w transporcie morskim

 

AFT – At or towards the stern or rear of a ship

 

AGW – All Going Well

 

A/S – Alongside

 

BAF – Bunker Adjustment Factor. A Fuel Surcharge expressed as a percentage added or subtracted from the freight amount reflecting the movement in the market place price for bunkers / zmienny dodatek paliwowy.

 

BALLAST – Heavy weight, often sea water, necessary for the stability and safety of a ship which is not carrying cargo / ładunek balastujący

 

BAREBOAT CHTR – Bareboat Charter Owners lease a specific ship and control its technical management and commercial operations only / czarter statku bez załogi.

 

BL / Bill of Lading / A document signed by the carrier which acts as a receipt and evidence of title to the cargo / konosament, morski list przewozowy .

 

CAF – Currency Adjustment Factor / dodatek walutowy

 

CBM – cbm, Cubic Meter / metr sześcienny

 

CBFT / or CFT / – cbft / cft, Cubic Feet / stopa sześcienna

 

CFR / or C&F / – Cost and Freight / Koszt i Fracht

 

CHGS – Charges / opłaty

 

CIF – Cost, Insurance & Freight. Seller pays all these costs to a nominated port or place of discharge / CIF /

 

CK – Check

 

CLECAT – European Organisation for Forwarding and Logistics w Brukseli, www.clecat.org

 

COD – Cash On Delivery

 

CDD – (Cargo Data Declaration), również występuje jako ENS / EAM i dotyczy ładunków importowanych do Unii Europejskiej.

 

COGSA – Carriage of Goods by Sea Act

 

CONS – Consumption

 

CNTR – Container / kontener

 

CPT = Carriage Paid To

 

CST – COST / koszt

 

CUC – Chasis Using Charge / opłata za naczepę kontenerową

 

DDU – Delivered Duty Unpaid

 

DDP – Delivered Duty Paid

 

DEM – Demurrage

 

DET – Detention

 

D / THC – Destination THC / koszty portowe w porcie wyładunku

 

DWAT / or DWT / – Deadweight. Weight of cargo, stores and water, i.e. the difference between lightship and loaded displacement / nośność całkowita statku.

 

EC – East Coast / Wschodnie wybrzeże

 

E.S.T. – Eastern Standard Time / czas urzedowy wschodnioamerykański

 

ETA – Estimated Time of Arrival / przybliżony czas przybycia

 

ETD – Estimated Time of Departure / przybliżony czas wypłynięcia /

 

ETS – Estimated Time of Sailing

 

EXW – Ex Works / z zakładu

 

FAS – Free Alongside Ship. Seller delivers goods to appropriate dock or terminal at port of embarkation and buyer covers costs and risks of loading / dostarczony wzdłuz burty statku.

 

FDIS – Free Discharge

 

FEU – Forty foot container equivalency unit Standard 40′ Container

 

FIATA – International Federation of Freight Forwarders Associations „FIATA” w Zurychu, www.fiata.com

 

FILO – Free In/Liner Out. Seafreight with which the shipper pays load costs and the = carrier pays for discharge costs.

 

FIO – Free In/Out. Freight booked FIO includes the sea freight, but no loading/discharging costs, i.e. the charterer pays for cost of loading and discharging cargo.

 

FIOS – Free In/Out Stowed. As per FIO, but includes stowage costs.

 

FIOSLSD – Free In/Out Stowed, Lashed, Secured and Dunnaged. As per FIO, but includes cost of lashing securing and dunnaging cargo to Masters satisfaction.

 

FIOST – Free In/Out and Trimmed. Charterer pays for cost of loading/discharging cargo, including stowage and trimming.

 

FMC – Federal Maritime Commission US government agency / Amerykańska Federalna Agencja odpowiedzialna za regulację transportu morskiego w USA

 

FOB – Free on Board. Seller sees the goods „over the ship’s rail” on to the ship which is arranged and paid for by the buyer

 

FOFFER – Firm Offer / oferta

 

FOG – For Our Guidance

 

FOQ – Free On Quay

 

FOR – Free On Rail

 

FOT – Free On Truck

 

FUM – Fumigation charge / koszty fumigacji

 

FYG – For Your Guidance

 

FYI – For Your Information

 

GA – General Average

 

GRT – Gross Registered Tonnage

 

HMS – Heavy Metal Scrap

 

IBF – Ice Break Fee – zwany również Winter Surcharge (przy wysyłkach np. do St. Petersburga)

 

IMDG – International Maritime Dangerous Goods

 

IMO – International Maritime Organization / IMO /

 

IN GAUGE – w wymiarze jednostki transportowej

 

INTERMODAL – Carriage of a commodity by different modes of transport, i.e. sea, road, rail and air within a single journey.

 

IU – If Used

 

LIFO – Liner In / Free Out / Loading is at Liner cost, Discharging is at Consigner’s cost /

 

LOA – Length Overall of the vessel

 

LOW – Last Open Water

 

LWS – Low Water Surcharge

 

LS / or LUMPS / – Lumpsum

 

MT – Metric Ton / i.e. 1,000 kilos / 2204.6lbs /

 

M/V – Motor Vessel

 

NOR – Notice of Readiness

 

NRT – Net Registered Tonnage

 

OFC – Ocean Freight Charge / fracht morski

 

OOG – out of gauge / ponadgabaryt

 

OGS – Out of Gauge Surcharge / opłata za ponadgabaryt

 

OO – Owners Option

 

OWS – Owners

 

PCS – Panama Canal Surcharge / dodatek za transport via Kanał Panamski

 

PCT – Percent / procent

 

PDPR – Per Day Pro Rata

 

PERDIEM – Per Diem / By the Day

 

PSS – Peak Season Surcharge / dodatek sezonowy

 

RCVR – Receivers / odbiorca

 

ROB – Remaining On Board

 

SCS – Suez Canal Surcharge / dodatek za Kanał Sueski

 

SEAFREIGHT – Costs charged for transporting goods over the sea. This does not cover any haulage or loading/discharging costs but the sea transport only.

 

SHINC – Sundays / Holidays Included

 

SHEX – Sundays / Holidays Excluded

 

SOC / S.O.C. – Shipper Own Container / kontener załadowcy

 

SOF – Statement Of Facts

 

SRBL – Signing and Releasing Bill of Lading

 

SSHEX / or SATSHEX / – Saturdays, Sundays, Holidays Excluded

 

SSHINC – Saturdays, Sundays, Holidays Included

 

STABILITY – It is paramount that a vessel is stable in all respects at all times. When cargo is loaded / discharged, the stability is monitored by a computer, which takes into account the weight and position of cargo within the vessel.

 

STARBOARD – Right side of a ship when facing the bow

 

SUB – Subject (to)

 

TEU – Twenty Foot Equivalency Unit Standard 20′ Container / jednostka pojemności rownoważna ekwiwalentowi kontenera 20 ft

 

TTL – Total

 

WPD – Weather Permitting Day

 

WRS – War Risk Surcharge / dodatek frachtowy pobierany za ryzyko wojenne

 

WWD – Weather Working Day

 

WWR – When, Where Ready

 

V.A.T.O.S. – valid at the time of shipment / dotyczy dodatków do frachtu morskiego /